Yenidoğanla İlgili 5 Soru 5 Cevap

1. Yeni doğmuş bebek çok üşür mü? Nasıl giydirilmelidir?

Bebeklerin ısı dengesi yaklaşık altı aylıkken düzene girer. Altı aydan küçük bebeklerde vücut yüzeyinin vücut ağırlığına oranı yüksek olduğundan ve vücutlarının titreme yeteneği olmadığından, soğuk havalarda biraz daha korunmaya ihtiyaçları vardır. Genellikle değişken hava koşulları göz önüne alınarak yapılacak en iyi şey, bebeği kat kat giydirmektir. İnce katlar tercih edilmeli, hava ani ısınırsa bu katlardan biri kolayca çıkarılabilmelidir. Soğuk havalarda yedek bir yelek, hırka ve battaniye taşınmalıdır. Hava sıcaklığı 16-22 derece gibi çok soğuk veya sıcak değilken, rüzgar ve güneş yokken, bebek dışarı şapkasız çıkabilir. Soğuk havalarda ve yaz mevsiminde şapka önerilir. Bebek altı aylık olduktan sonra kendinizi yoklayın; siz üşüyorsanız o da üşüyordur, siz sıcaktan bunalıyorsanız o da bunalıyordur.
Araba içinde bebeğin aşırı ısınmasını önlemek için bebeğin şapkasını ve elbisesinin bir katını çıkarın. Mümkünse bebek arabaya binmeden önce, arabanın içini biraz serinletin. Bebek arabada iken direkt klimaya maruz kalmasın. Ya hiç klima çalıştırmadan, önceden serinletilmiş arabaya bindirin ya da çok düşük derecede ve alttan havalandırma yapacak şekilde klima çalıştırın.
Kıyafetlerini koton (pamuk) kumaşlardan seçin. Soğuk havalarda hırka veya yelek giyebilir. Bebeği dışarı çıkmadan önce besleyin. Özellikle soğuk havada vücudun ısı üretimi için daha çok enerji harcanır.

Kolay giydirilip çıkarılabilen giysiler seçin. Yaka geniş olmalı ve boyundan geçerken zorlanmamalı, kollar rahat olmalı, sırtta en az miktarda kapama yeri olmalı, tercihen kapama yeri omuz bölgesinde olmalıdır.

2. Yeni doğan bebek ne zaman dışarı çıkabilir, süresi ne olmalıdır?
Eskiden 2 hafta kuralı vardı. Bizim toplumumuzda da geleneksel olarak kırkı çıkınca sokağa çıkabilir görüşü hakimdi. Şimdi böyle bir kural yok. Bebek ve anne doğumdan sonra kendilerini toplayıp, doğum şoku periyodunu atlatınca, anne kendini yeteri kadar iyi ve güçlü hissedince bebeğini dışarı çıkarabilir görüşü var. Sonuçta bebek hastaneden eve gelirken de dışarı çıkmış oluyor. Bebek hava koşulları göz önüne alınıp doğru giydirilerek açık havaya, bahçeye çıkabilir. Rüzgarda kalmamalı, aşırı sıcak havada dışarıda kalma süresi kısaltılmalıdır. Güneş ışığına, kademeli olarak artırılarak, çok kısa süre (5-10 dakika kadar) maruz kalabilir. Hava çok sıcak olsa bile uyurken ısı kaybedeceği göz önüne alınarak üzerine ince bir pike örtülmelidir. Bebek güneş ışığına hapşırarak tepki verebilir, hemen üşüdüğünü düşünmeyin. Burnunu temizlemeye çalışıyor da olabilir.

Bebeği ilk ayda kalabalık, havasız yerlere, örneğin alışveriş merkezlerine götürmemeye çalışın. İlk ayda bebeğin bağışıklık sistemi düşüktür, daha kolay enfeksiyon gelişebilir. Dış dünyaya adapte olmaya çalıştığını akılda tutmak gerekir.
Yenidoğan bir bebek dışarıda önceleri 15 dakika kadar kalabilir. Bu süre giderek artırılarak 1 saate kadar çıkarılabilir.

3. Bir yaz bebeği ne zaman denize girebilir?
Bir bebek kafasını tam olarak kontrol edemezken havuza sokulmamalıdır. Başını rahatça 90 derece kaldırabilmelidir. Bu beceri genellikle 4-5. ayda kazanılır. Bebeğin gireceği suyun sıcaklığı 29-30 dereceden az olmamalıdır. Altı aydan küçük bir bebek bu ısı altında suya sokulmamalıdır. Hava ısısı da bu suyun ısısından en az 3 derece yüksek olmalıdır.

Bebek için genel yüzme havuzları uygun değildir. İshal, orta kulak iltihabı, mantar ve diğer cilt sorunları, kaşıntı, bulaşıcı hepatit, idrar yolu enfeksiyonu riski vardır. Evde özel aile havuzu varsa, iyi dezenfekte edilip, iyi ısıtılmak koşuluyla 5. aydan sonra havuza girebilir. Deniz için benim önerim, 6. aydan sonradır. Ancak hava 33 derece ve üstü, deniz suyu sıcaklığı 30 derece civarında olmalıdır.
4. Yeni doğan bebekler neden çok hıçkırır?

Hıçkırık, diyafram denilen, göğüs kafesiyle karnı ayıran yapının irritasyonuyla oluşur. Yeni doğan bebeğin mide kapasitesi küçüktür. Emme sırasında mide dolup gerilmeye başlayınca diyafram denilen yapı irrite olur ve hıçkırık başlayabilir. Zararlı değildir. Özellikle yenidoğanda normal bir durumdur. Hıçkırığa anne sütü ve az miktarda su iyi gelir. Bizim geleneklerimizde limon da vardır. Mekanizması bilimsel olarak açıklanmasa da benim klinik deneyimlerime göre de bir damla limon hıçkırığı keser. Ancak iki damla da bebeği kusturabilir.

5. Yenidoğanın günde kaç kez kaka yapması normaldir?

Anne sütü ile beslenen bebek günde genelde 5 ile 8 kez kaka yapar. Rengi altın sarısı, kıvamı yumuşaktır. Bazı bebeklerde bu sayı daha azdır. Biz günde en az bir kez kaka yapmasını isteriz. Mamayla beslenen bebeklerde günlük kaka sayısı daha az, kıvam biraz daha şekillidir. Ancak mama bebeklerinde de günde en az bir kez kaka beklenmelidir.

Bebek kaka yapmakta zorlanıyorsa önce karın masajı yaparak bebek rahatlatılmaya çalışılır. Cevap alınmazsa çocuk doktoru ile görüşülür. Bebeğin anal bölgesi dikkatle muayene edilip, çıkışta darlık olup olmadığı değerlendirilmeli, ailede kabızlık araştırılmalıdır. Bebeğe banyo yaptırmak da bebeği rahatlatıp, kaka yapmayı kolaylaştırır. İnatçı kabızlık varsa doktorun önerilerine uymalıdır. Popo deliğine masaj ve hafif uyarı da kaka çıkışını kolaylaştırabilir.